تالاب استیل دریاچهای متحرک در آستارا
دریاچهی استیل- تالاب استیل (گیلان- آستارا- ۵ کیلومتری جنوب آستارا و در کنار جادهی اصلی تالش به آستارا)
طبیعت چهار فصل ایران موجب گشته است که زیباییهای طبیعی موجود در آن از تنوع و کثرت قابل توجهی برخوردار باشند. استان گیلان با قرار گرفتن در مناطق شمالی کشور و برخورداری از آب و هوایی دلپذیر و مطبوع یکی از شاخصترین نقاطی است که گردشگران و طبیعتگردان فراوانی را به خود جذب کرده و جادههای آن در ایام تعطیلات ترافیک سنگینی را تجربه میکنند.
شاید خیلیها شهر آستارا را با بازارهای ارزان قیمت آن به خاطر بیاورند، اما آستارا یکی از شهرهای سرسبز و توریستی استان گیلان است که جاذبههای بکر و دیدنی زیادی را در خود جای داده است. شهر ساحلی آستارا شهری است که هم از زیباییهای انبوه جنگلی بهره برده و هم خط ساحلی طویلی را به خود اختصاص داده است. آستارا یکی از مهمترین شهرهای گردشگری استان گیلان است که بر اساس آمارها در سال گذشته بیش از چهار میلیون گردشگر به آن سفر کردهاند. شهر آستارا علاوه بر جنگل و دریا، دارای زیباییهای طبیعی دیگری نظیر دریاچهی متحرک نیز هست؛ دریاچهای که جابجا میشود!
این دریاچه که به نام دریاچهی استیل و یا تالاب استیل خوانده میشود، در ۵ کیلومتری شهر آستارا در استان گیلان و در حاشیهی جادهی اصلی تالش به آستارا واقع شده است. وسعت دریاچهی استیل چیزی در حدود ۴۸۱۴۲ مترمربع است. در زبان تالشی به این تالاب «هستل» به معنی آبگیر نیز گفته میشود.
زمین سرسبز اطراف این دریاچه مکان مناسبی برای کمپینگ و اقامت شبانه است. ضلع غربی آن پوشیده شده از جنگل و گیاهان سبز و در ضلع شرقی آن درختان توسکای شناور منظرهی چشمنوازی را ترسیم کرده است.
منبع تأمین کنندهی آب این دریاچه بارش باران است و به اعتقاد مردم بومی آن منطقه بخشی از آب تالاب توسط چشمههای بستر آن تأمین میشود. یکی از عجایب تالاب استیل این است که ۱۳ متر پایینتر از سطح آب دریاهای آزاد قرار دارد. این دریاچه یکی از دریاچههای آب شیرین و دائمی ایران است که جزء منطقهی شکار ممنوع بوده و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.
ممکن است طی اقامت شبانه در کنار این تالاب زیبا متوجه جابجایی این دریاچه و از دیدهی خود حیرتزده شوید، اما این اتفاق برای مردم بومی این منطقه بسیار عادی شمرده میشود. در واقع به دلیل تغییرات جوی آب این دریاچه در ساعاتی چنان بالا میآید که گیاهان و درختان کوتاهی که در آن قرار دارند کاملا به زیر آب رفته و از دیدهها پنهان شده، و گاهی مانند قبل از آب بیرون آمده و قابل مشاهده میشوند. به دلیل اینکه ریشههای این درختان درون آب قرار دارد، همواره در پهنای تالاب جابجا شده و به همین سبب به این تالاب، تالاب درختان شناور نیز گفته میشود.
وجود ماهیهای کپور و اردکماهی و نیز حضور پرندههای مهاجر و کمیابی که از اروپا، آن سوی دریای کاسپین و مناطق قطبی به آنجا مهاجرت میکنند تا بتوانند زاد و ولد کنند، از دیگر ویژگیهای منحصر به فرد این دریاچهی تماشایی است. یکی از مهمترین گونههای پرندگان کمیاب مهاجر به این منطقه چینگیر نوکسرخ است. در مجموع این تالاب زیستگاه بیش از هشتاد نوع گونهی جانوری و گیاهی بوده که برخی از آنان در خطر انقراض قرار دارند. نوعی موش بزرگ تالابی به نام نوتریا، انواع مار و لاک پشت از جمله جانورانی هستند که در این تالاب زندگی میکنند.
از سال ۱۳۸۴ تالاب استیل به عنوان یکی از پنج منطقهی نمونهی گردشگری در استان گیلان معرفی شده است. تالاب استیل مانند بسیاری دیگر از تالابهای موجود در داخل استان گیلان و کشور نظیر تالاب انزلی و تالاب کیاکلایه دچار معضل کمآبی بوده که در مورد تالاب استیل استفادهی بیرویه از آب این زیستگاه طبیعی برای آبیاری شالیزارهای منطقهی آستارا مشکل آفرین بوده است. ساخت و سازهایی که در اطراف تالاب صورت گرفته است، کنار فعالیتهای کارگاههای صنعتی آسفالت و شن و ماسه، تخلیهی انباشتهای زباله و نخاله و عبور دکلهای برق فشار قوی از میان تالاب باعث شده است که زیست طبیعی تالاب دچار مخاطرات فراوانی گردد. در پاییز سال ۱۳۹۳ اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان اعلام کرد که: بارش بیسابقهی باران، وسعت تالاب استیل را به مساحت واقعی سه دههی گذشته رسانید (اداره کل محیط زیست استان گیلان).
اگر قصد سفر به آستارا و بازدید از این دریاچهی بکر و زیبا را دارید، بهترین زمان ممکن فصل بهار و تابستان است. برای رفتن به این منطقهی بکر و شگفتانگیز کافی است به آستارا بروید و از آنجا در پنج کیلومتری جادهی رشت به آستارا تالاب استیل در مقابل چشمانتان قرار خواهد گرفت. اگر اهل کمپینگ نیستید میتوانید برای اقامت شبانه به هتلهایی که در نزدیکی تالاب وجود دارند مراجعه کنید.