تنگه بهرام چوبین در استان ایلام
ایران یکی از کشورهایی در منطقه‌ی خاورمیانه است که به دلیل موقعیت خاص و منحصر به فرد جغرافیایی خود، از حیث پدیده‌های طبیعی بسیار غنی است. نزدیکی ایران به خط استوا و برخورداری از طبیعتی چهار فصل، شرایطی را فراهم کرده است تا در هر گوشه از این خاک پهناور شاهد مناظری شگفت انگیز و خیره کننده باشیم. همگی تجربه‌ی این را داشته‌ایم که بارها به تصویری از طبیعتی بکر نگاه کرده‌ایم و تصور کرده‌ایم که چنین مناظری در جایی دورتر از مرزهای کشورمان ایران قرار دارد. اما واقعیت این است که ایران سرشار است از مناطق زیبا و تماشایی که حتی می‌تواند چشم نوازتر از طبیعتِ آن سوی مرزها باشد.
در هر گوشه و کنار از این خاک پُرگهر زیبایی و موهبتی نهفته است و استان ایلام در ناحیه‌ی غربی ایران نیز از این نعمات بی‌نصیب نیست. ایلام استانی مرزی در غرب ایران است که طولانی‌ترین مرز را با کشور عراق دارد. آب و هوای این استان نیمه کوهستانی بوده و دشت‌ها، آبشارها و ارتفاعات فراوانی را در دل خود جای داده است. یکی از پدیده‌ها و جاذبه‌های طبیعی ایران که در نگاه اول ما را به یاد صخره‌های عظیم در دل طبیعت دلفریب کشورهای دیگر می‌اندازد، تنگه‌ی بهرام چوبین در استان ایلام است.
تنگه‌ی بهرام چوبین تنگه‌ای است کم عرض و بسیار مرتفع که دارای موقعیتی استراتژیک می‌باشد. این تنگه در دامنه‌ی کبیرکوه و در مجاورت روستای ارمو در ضلع غربی مسیر جاده دره شهر- پلدختر از توابع شهرستان دره‌شهر واقع شده است. تنگه‌ی بهرام چوبین در ۱۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر ایلام و در ۱۲ کیلومتری دره شهر قرار دارد. شهرستان دره شهر با داشتن ۴۰۰ اثر تاریخی در ۱۳۰ کیلومتری جنوب مرکز استان ایلام واقع شده و در دوره‌ی ساسانی یکی از پایتخت‌های ایران بوده است. این اثر تاریخی و جاذبه‌ی طبیعی در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره‌ی ثبت ۷۹۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تنگه‌ی بهرام چوبین نقطه‌ی تلاقی طبیعت و تاریخ است. این مسئله در کنار داشتن آب و هوایی معتدل و طبیعتی سرسبز از دلایلی است که این منطقه برای گردشگران و طبیعتگردان زیادی حائز اهمیت بوده و به آن جذب شوند. آثار به جا مانده از گذشته‌های دور و هر آنچه که از دژهای نظامی در آن باقی مانده است موجب شده است تا این تنگه به بهرام چوبین که یکی از ژنرال‌های دوره‌ی ساسانی بوده است، نسبت داده شود و به عنوان مکانی برای پناه گرفتن بهرام چوبین در زمان شورش علیه خسرو پرویز شناخته شود. بهرام چوبین یا وهرام چوبین یا بهرام ششم یا وهرام چوبینه پسر بهرام گشنسپ از خاندان مهران، یکی از هفت خاندان ممتاز ساسانی بود (زرین کوب، ص ۵۰۷). بهرام را از این رو چوبین می‌خواندند که دارای قامتی بلند و لاغر به مانند چوب بود. تنگه‌ی بهرام چوبین یکی از مستحکم‌ترین و نفوذناپذیرترین دژهایی بود که در ایران کهن وجود داشته و از سال‌های دور شاهد گذر زمان بر این مرز و بوم و مردمانش است. آثار تاریخی به جا مانده از آن دوره شامل قلعه‌ای از سنگ و گچ و پلکان بر دیواره‌های سنگی است که خودِ این مجموعه دارای چهار آب‌انبار سنگی و ناودانک‌های ارتباطی برای نگهداری آب شرب برای مدت طولانی می‌باشد. این آب‌انبارها در محل چشمه‌ی پایین صخره قرار گرفته‌اند و در فصل بهار با ریزش آب از صخره‌های بالای آن‌ها صحنه‌ی تماشایی و خیره‌کننده‌ای را رقم می‌زنند.
طبیعت بکر و زیبای تنگه‌ی بهرام چوبین به همراه ورودی و نیز آب انبارهای آن در فصل بهار و تابستان مناظر زیبایی را در پیش چشمان بازدیدکنندگان خود نمایان می‌کنند. از طرفی دیگر، داخل این تنگه و نیز فضای پشتی آن، محیط مناسبی برای حضور انواع مختلف حیوانات و پرندگان است، که خود بر زیبایی و جاذبه‌ی این منطقه می‌افزاید. برخی نیز معتقدند که بهرام چوبین درون این تنگه، به شکار می‌پرداخت.
تنگه‌ی بهرام چوبین پرطرفدارترین جاذبه‌ی طبیعی و تاریخی استان ایلام است که رمز و رازهای فراوانی را دل خود پنهان کرده است، اما متاسفانه بخش زیادی از سازه‌های موجود در داخل تنگه‌ی بهرام چوبین از بین رفته و یا در حال نابودی است. این تنگه با وجود اینکه بخش مهمی از تمدن ایرانی به حساب می‌آید و در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده، اما همچنان از سوی مسئولان مربوطه مورد بی‌توجهی قرار گرفته و برای حفظ و نگهداری از این یادگار تاریخی هیچ تلاشی صورت نگرفته است.
